15 Mayıs 2011 Pazar

ROKOKO






ROKOKO


Barok stilinden sonra sanat akımlarına verilen addır.18.yy başında Fransa'da ortaya çıkan, kavisli çizgileri bol, gösterişli  ve süslemeci bir bezeme üslubunun adıdır. Resim, mimari ve müzikte yansıma bulmuş bir sanat akımıdır.

Barok stilinden sonra sanat akımlarına verilen addır. 17. yüzyılın ortalarına doğru Barok stilinde kullanılan doğru çizgilerden meydana getirilen süslemeye karşı tepki olarak doğmuş olan barok stilin hatları gibi eğri büğrü çizgili motiflerden ibaret olup Baroktan daha ince ve şekillerin kıvrımları daha zarif bir stildir.
1726-1775 arasında Paris'te gözde olan Rokoko akımı gibi. Fransa'da XV. Louis (1715-74) döneminde soyluların değer verdiği bir akımdır.
Rokoko stilindeki bir yapıtın hafif, zarif, oldukça yapay, eğlenceli, zeki, kolay anlaşılır, hemen parlayan cilalı ve süslü nitelikleri vardır. Barok sanatına kıyasla güncel motiflere yer veren  yumuşatılmış renkler kullanılan bir akımdır. Barok kadar süsleyici bir özelliğe sahip omasına rağmen süslemeleri detaylarda saklı ve küçük boyutlardadır. Rokoko stilinde yapılmış işlerde, sanatçı motifin her yerini en iyi işleme gayretini göstermiştir. Rokoko stilinde çerçeve kullanılmaz. Serbestlik esası konuya hakimse de simetrik konumun dışına çıkılmamıştır.( http://tr.wikipedia.org/wiki/Rokoko ) Barok stilinde kullanılan doğru çizgilerden meydana getirilen süslemeye karşı tepki olarak doğmuş olan barok stilin hatları gibi eğri büğrü çizgili motiflerden ibaret olup Baroktan daha ince ve şekillerin kıvrımları daha zarif bir stildir.
Almanya, Avusturya,Bohemya, Rusya,Fransa İtalya İspanyada revaçta olmuştur. Barok üsluba tepki olarak ortaya çıkmışsa da sonuçta BAROK sanatından da çok etkilenmiş, Fransız rokay dekor anlayışından türemiştir. Aydınlık, hareketli hafif, neşeli, zengin ve ışıklı bir bezeme sanatı olarak gelişme göstermiştir. (Meydan Larouse, Rokoko )
Barok sanatın Roma'da doğduğu kabul edildiği gibi rokoko hareketinin de Paris'te ortaya çıktığı ve rokay üslubunun başlıca öncüleri sayılan Jean Berain (1640-1711), Claude Audran (1657-1734) ve Jan Lepautre (1618-1682) gibi süslemecilerin sanatından kaynaklandığı kabul edilir.Eugeniod'Ors, Ignaz Günther ve Henri Focillon'un gibi sanatçıların rokokonun, barokun geç ortaya çıkmış bir biçiminden başka birşey olmadığı konusunda birleştikleri görülür.Bu sanatçıların çalışmaları, arabesk süslemeleri, deniz kabuğu motifleri, eğri, karşı-eğri oyunları, yazı çevresi süslerini bakışımsız bir biçimde işlemeleri, Regence ve Louis XV dönemleri boyunca rokokonun yaygınlık kazanmasına katkıda bulunan büyük dekoratörlere esin kaynağı oldu.  (anonim; http://sanattarihi.net/forum/index.php?)


Barok stiline karşı tepki olarak klasik stilin yeniden ortaya çıkmasından sonra Rokoko deyimi modası geçmiş şey anlamına kullanılmıştır.

Mimaride iç dekorasyon ve süsleme dışında önemli bir gelişme göterememiştir. Rokoko anlayışı Avrupa'nın en bohem, zengin ve savurgan olduğu dönemi kapsar. Barok üslubunun ağır hantal ve kitlesel görüntüsünün dışında yapı ve yapıtlar, daha zarif , ince küçük figürlerle dolu neşeli duyuşsal bir görünüm sunar. resimlerde genellikle gösteriş, ihtişam, aristokrat yaşantı veya kırlarda başbaşa gezen çiftler bu sanatın başlıca konuları arasındadır.

İç mimarlık, mobilya, el sanatları dekorasyon gibi iç mekan işlevlerine göre ayrıntılar verilerek yapılandırılmasıdır. Mekanın biçimini, boyut ve karakterini bezemeler belirler.
Duvarlarda babilen adı verilen desenli duvar halıları ve oval çerçeveli resimler kullanılır. Bezemeler açık renkli, aydınlık, hafif ve zariftir. iç mekanda C ve S kıvrımlı süslemeler kullanılır.

Rokay ve Pompadur olmak üzere iki tane üslup evresi varıdır. Mimaride rokay üslubuna özgü dekoratif öğeler zaman zaman fantezi ve özgünlük katılarak kullanıldı. Bu unsurlarla yapıları sevimlik kazanması sağlandı (Matignon Konağı'nın cephesi, 1723).

Rokoko üslubu pek çok sanat dalında itibar görmüştür. Mimaride dekorasyon, tavan, duvar, köşe süslemeleri olarak kullanılmış, resim ve müziğin yanısıra, mücehvercilik, biblo, porselen, mobilyacılık, seramik vb de de süsleme unsuru olarak yer bulmuştur.
XIV. Louis zamanındaki süslemede, özellikle tavan dekorasyonunda bir akantus yaprağı kompozisyonu hüküm sürer. Bu, Yüksek-baroka paralel dalgalı bir hareketin heyecanını yansıtır. Regence döneminde kalabalık, dalgalı süsleme zayıflar, ve soyut şeritler bunların yerlerini alırlar. (http://www.definegizemi.com/sanat-tarihi/avrupada-sanat/rokoko_sanati.htm )
Seramik alanında, porselen sanatının rokokoya son iyi derece uyarlandığı görüldü. Avrupa'nın bütün büyük yapımevleri (Meissen, Viyana, Höchst, Frankenthal, Rosenthal, Fürstenberg, Fulda, Capodimonte, Sevres, Chantilly, Limoges, Chesea, vb.) ticari alanda büyük başarılar sağladılar.(anonim; http://sanattarihi.net/forum/index.php?)

Müzikte din dışı konulara yönelen hafif, oynak ama kibar müzik anlayışı olarak karşımıza çıkar. Seçkin bir anlatım  için, yoğun tema kullanılması başlıca özellikleridir. Rokoko tarzı müzik üreten besteciler ise;e.Bach,haydn, Mozart,Clementi ve Beethoven'dir.

188 yy avrupasında sistemli disiplinli burjuvalarda sosyal hayata girmeye başlamış, aristokratların salatanatı ise henüz bitmemişti. Metres tutmanın asillerin hayatında önemli olduğu bu süreçte, etkili burjuva , kral ve soylulara haklim olam metreslerin zevki rokoko uslubunun süsleme, sanatları, iç mimari, resim ve nü müzikte ateşleyeci bir rol oynadığı söylenebilir. Barok sanatının görkemli yapıtlar ve salonlarda sergilenmesi için yapılmış büyük boyutlarının aksine, zarif, dalgalı, küçük, neşeli, figürlere yöneldi. Barok sanatının muhteşem salonlarda düzenlenen, görkemli egleneceleri betimleyen veya öneren sanat anlayışı yerine, kırlarda baş başa gezinen aşıklar, özet hayatla ilgili kesitler, aşk ve eğlence ilgili neşeli anlar tercih ediliyordu. bu yüzden Barokun saray, rokoko nun kır uslubu olduğu söylenebilir. Rokoko uslubunu değerlendirenler rokoko uslubunu kadınca ifade ile yapılan bir süsleme uslubu olarak değerlendirmektedirler. Kır hayatında gizli, renkli, kuş cıvıltıları arasında, havadar,ışıklı, ve rengarenk mekanlarda buluşan aşıkların kompozisyonları vazgeçilmez sahneler olarak yer buldu. Rokoko sanatına tüm bu gerekçeler sebebiyle görkemli salonlardaki baloları resimleyen barok sanatçılarının mevzularından kaçış olarak değerlendirilebilir. Rokoko tam bir aşk ve kır sanatıdır denilebilir.
Tüm zamanlar içerisinde aşkın ilk olarak ve en güçlü bir konu olarak ele alınmaya başladığı üslup rokoko olarak değerlendirilebilir. Gündelik aşklar ve buluşmalar bu buluşmların yapıldığı kırsal mekanlar neşeli canlı ve ışıklı bir şekilde tasavvur edilmiş ve resimlendirilmiştir. Rokoko sanatçıları, ışığı, zerafeti, yumuşaklığı, neşeyi ve cıvıltıyı resimlemeye çalışmışlardır.
Özel aşklar, kırlarda buluşmalar,gezintiler, bayramlar, küçük eğlenceler, kırlarda dolaşan çiftelere eşlik eden kuş sesleri,zerafet, serüven rokoko resminin konuları olmuştu. Rokoko sanatçıları, eğelenceyi, serüveni, gizli gizli buluşmayı,zevki zerafeti, aşkı kışkırtan, zarif  süslemelerele, duvarları, tavanları, bahçeleri ,porselenleri, bibloları resnkli, neşeli, heyecan verici, özenti yaratan zarif renkler ve çzigilerle doldurdular.(Adnan Turanı, kelebekforum.com/sanat-akimlari-rokoko-t73246.html )

Asiller ve burjuvaların metres tutmaları ve onlarla aşk yaşamaları bu çağın modasıydı. Bu çağa damga vuran bu alışkanlık kadınların veya metreslerin zevklerine uygun eserlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştı. Rokoko sanatı bu eğilimlere uygun olarak kadın ruhuna ve inceliğine yönelen süslemelere yönelmişti. Kır hayatının , kuş cıvıltıları, renklleri, açık ve havadar köşelerindeki aşıkların gizli buluşmaları, sevişip koklaşmaları gibi duygusal ve romantik sahneler, ışıklı, renkli resimlerin, biblo, pano, seramik, porselen ve dekoratif eşyaların konusu oldu.

Bu sanatın yarattığı atmosferi Fransız politikacı Tayllerant şöyle dile getirir:  " Hayatın ne olduğunu bilenler sadece 1789 dan önce yaşayanlardır"

Rokoko resimde önem kazanan ressamlar WATTEAU, BOUCHER ve Fragonard'dır.Carle Van Loo, Charles Natoire, Jean Restout, François Le Moyne ve Jean-François De Troy' adlı ressamları da rokoko tarzı ressamlar arasına katmak gerekir.

Jean-Antoine Watteau, 1684-1721 yılları arasında yaşamış Fransız ressamıdır. Paris'te, kendisine İtalyan komedisinin kişilerini tanıtan ressam Gillot'nun, daha sonra Luxembourg Sarayı'nın dekoratörlüğünü yapan Audran'ın öğrencisi oldu.

İlk yapıtları, küçük esnafın ya da askerlerin günlük yaşantısından sahneleri işleyen gerçekçi tablolardır (Müfrezenin Molası, Uçan Ordugâh). Sonraları, tiyatronun etkisi, Venedikli ressamların ve Rubens'in zengin paleti, hastalıklı yapısının iyice kamçıladığı hayal gücü Watteau'yu kır eğlencelerinin ve şenliklerin ressamı yaptı.

En çok tanınan yapıtları 'mezzetin' 'gilles'[ ve 'fransız komedyenler'dir. En meşhur resmi 1717 yılında yaptığı, aşk yolculuğuna çıkmayı bekleyen çiftleri resmettiği "l'embarquement pour l'ile de cythere" dir.

Şiir dolu manzaraların içine, birbirleriyle tatlı tatlı sohbet eden, bir köşede oturup düş kuran, müzik çalan zarif tavırlı insanlar yerleştirir; kişilerin en içten duygularını yansıtmakta son derece ustadır. Bütün bu görüntülerin üstüne düşen melankoli havası ise mutluluğun geçiciliğini göstermek ister gibidir. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Antoine_Watteau )

BOUCHER

François Boucher (29 Eylül 1703 - 30 Mayıs 1770) Fransız ressam , Rokoko sanat veya temsil eden klasik temalar öneren , dekoratif alegoriler  bilinen şehvetli resimler ve onun pastoral pastoral boyutlu resimler yapan bir ressamdır. Koruyucusu  Madame de Pompadour'u betimlediği portreleri ile ünlüdür.

Nicolas Boucher  adlı bir dantel tasarımcısının oğlu olarak Paris te dünyaya geldi. 18 eserinde işlediği Rokoko tarzı dekorları ile bu tarzın belkide en önemli ressamı olmuştur. Babası onu, François Lemoyne'ye onu çırak olarak verdi. Grand Prix de Rome de eğitim imkanının kazandı. Mezun olduktan sonra 1731 İtalya'da , oAcadémie de peinture et de heykel ' ressam ve fakülte üyesi olarak kabul edildi. Watteau've Rubens , etkisinde   pastoral ve sakin, muhteşem doğa tasvirleri yapıyordu. Onun sanatında  tipik bir erotizm,  masumiyet, kırsal   yerlerde gezintiye çıkan masum aşk sahneleri ,geleneksel  mitolojik sahneler,  tutkulu aşk ve sevişme sahneleri zaman zaman da  geleneksel ve epik olaylar tasvir edildi. Onun yaptığı bu resimler rokok resim anlayışı ile eş anlamlı kabul edilmiştir. Kontrast' çapkın sahneleri aile samimiyeti,  cariye portreleri, odalık portreleri yaptı. Evilik dışı ilişkileri resm ettti. Bu resimleri ile de eleştiriler aldı.
Francois Boucher Paris'te 30 May 1770 tarihinde öldü. ( http://en.wikipedia.org/wiki/Francois_Boucher )

Fragonard
(1732-1806)

1750 yılında, Fragonard Roma De Prix akademisini kazandı 1756 da Romaya giderek,  Venedik eserleri  görme fırsatını buldu. Roma da eğitimine devam etti ve Paris'e döndü. (1765). Paris Bu yıllar arasındaCallirhoe  kurban ediyor "Grand Manner" High Priest Coroesus adlı yapıtlarını gerçekleştirdi . Ancak bu tarihten sonra tarihi ve dinsel konular yerine daha haifi konulara yönelmeye başladı. Resimlerinde erotik konular işlemeye başladı.  1789 Devrimi ve ardından Fransadan kaçan ressam bir müddet sonra yoksulluk içinde Paris'e döndü. Fransız parfüm sanayinin merkezi olan güneydoğu Fransa'nın Grasse kasabasına geldi. Hızlı ve spontan bir ressamdı Hocas Boucher gibi çıplak, çılgınca erotik duruşlar ve  kadın resimleri yapmaktan hoşlanıyordu.
Neşeli , parlak ışıklı ve havadar atmosferler  içinde sahnelenen tablolar yaptı.Çağ bu fikirlere paralel olarak, Voltaire'in hür düşüncesini, Bach'ın dini müziğini, Watteau'nun aşk bayramlarıyla ilgili resimlerini, Magnascos'un insana korku veren keşiş resimlerini, porselenden çıplak kadın heykellerini, Gainsborough'un tablolarındaki İngiliz leydilerinin kibar ve zarif hareketlerini benimsiyor, paylaşıyordu.(http://www.definegizemi.com/sanat-tarihi/avrupada-sanat/rokoko_sanati.htm) 

Boucher gibi Fragonard  gördüklerini göründüğünden daha gerçek ,daha derin bir duyarlılık belirgin hale getirmeyi başarmışlardı.

1793 sonrasında, önceki başarısına rağmen, hayatının geri kalanını belirsizlikler içinde yaşadı. (http://www.artchive.com/artchive/F/fragonard.html  )

Meydan Larouse, Rokoko
http://tr.wikipedia.org/wiki/Antoine_Watteau
anonim; http://sanattarihi.net/forum/index.php?)
http://tr.wikipedia.org/wiki/Rokoko
Adnan Turanı, kelebekforum.com/sanat-akimlari-rokoko-t73246.html
http://www.artchive.com/artchive/F/fragonard.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Francois_Boucher
http://www.artchive.com/artchive/F/fragonard.html
http://www.definegizemi.com/sanat-tarihi/avrupada-sanat/rokoko_sanati.htm

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder